Chào mọi người, mình là kỹ sư máy tính, không phải nhà vật lý hay toán học nên câu hỏi này chắc chắn hơi ngu, nhưng nó cứ ám mình mãi.
Khi mọi người nói về chồng chập lượng tử, nhất là trong mấy bài phổ biến khoa học / giải trí khoa học (PBS Space Time, v.v.) nhưng cả trong mấy bài nghiên cứu nghiêm túc nữa, người ta toàn dùng kiểu nói rằng chồng chập lượng tử nghĩa là hạt "đồng thời chiếm cả hai trạng thái" và "chỉ nhận một trạng thái duy nhất khi được quan sát" hay "sụp đổ".
Mỗi lần nghe vậy, mình lập tức nghĩ theo kiểu "thông thường" là nó chỉ là vấn đề thống kê và một cách đơn giản hóa thôi.
Ý mình là, ta không biết hạt đang ở trạng thái nào, nên người ta nói nó đang ở trạng thái chồng chập vì nó có thể ở bất kỳ trạng thái nào, nhưng ta không biết thôi. Có một khoảng xác suất về trạng thái ta có thể tìm thấy nó, nhưng không thể kết luận chắc chắn nếu không đo đạc.
Lý luận đó trong đầu mình ngụ ý rằng hạt luôn luôn chỉ có một trạng thái duy nhất, nó chưa bao giờ thực sự chiếm cả hai trạng thái cùng một lúc, chỉ là ta không bao giờ biết trạng thái đó là gì cho đến khi quan sát nó thôi.
Với mình, điều này cũng giống như bất kỳ câu hỏi nào về xác suất, ngay cả ở quy mô vĩ mô. Nếu có bất kỳ sự kiện / vật thể vĩ mô nào mà ta không thể dự đoán chắc chắn kết quả / trạng thái, ta có thể coi đó là "chồng chập", và khi sự kiện / trạng thái thực sự xảy ra hoặc được đo đạc và một kết luận được đưa ra, thì theo một cách nào đó, hàm mô tả xác suất sự kiện / trạng thái đó là đúng cũng sụp đổ xuống một giá trị duy nhất.
Thí nghiệm tưởng tượng con mèo của Schrödinger đặc biệt không giúp ích gì trong việc này, vì với mình, không biết mèo sống hay chết không có nghĩa là nó vừa sống vừa chết cùng một lúc. Nó có nghĩa là nó hoặc sống hoặc chết, nhưng ta không biết thôi.
Vậy, "chồng chập lượng tử" có thực sự là một hiện tượng, theo nghĩa nó thực sự đang xảy ra về mặt vật lý (bằng cách nào đó), hay trực giác của mình không sai và đây chỉ là vấn đề truyền đạt khoa học, nơi vật lý bị giảm thiểu thành những biểu diễn sai lệch về bản thân để dễ tiếp cận/hiểu hơn cho người không chuyên?
