Đọc – hiểu văn bản: “Vội vàng” (Xuân Diệu)
Hướng dẫn
Nội dung:
Đọc – hiểu văn bản: “Vội vàng” (Xuân Diệu)
I. Đọc – hiểu chú thích:
1. Tác giả: Xuân Diệu.
– Xuân Diệu (1916 – 1985), tên khai sinh là Ngô Xuân Diệu, bút danh là Trảo Nha, quê cha ở Hà Tĩnh, quê mẹ ở Bình Định, lớn lên ở Quy Nhơn. Mỗi miền đất có những ảnh hưởng nhất định đến hồn thơ ông.
– Trước cách mạng, Xuân Diệu là nhà thơ “mới nhất trong các nhà thơ mới”. Sau cách mạng, thơ Xuân Diệu hướng mạnh vào thực tế đời sống và rất giàu tính thời sự.
– Xuân Diệu là cây bút có sức sáng tạo mãnh liệt, dồi dào, bền bỉ, có đóng góp to lớn trên nhiều lĩnh vực đối với nền văn học Việt Nam hiện đại. Xuân Diệu xứng đáng với danh hiệu một nhà thơ lớn, một nghệ sĩ lớn, một nhà văn hóa lớn.
– Ông được nhà nước trao tặng giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học và nghệ thuật (1996).
* Phong cách sáng tác:
– Xuân Diệu đã đem đến cho thơ ca đương đại một sức sống mới, một nguồn cảm xúc mới, thể hiện một quan niệm sống mới mẻ cùng với những cách tân nghệ thuật đầy sáng tạo.
– Ông là nhà thơ của tình yêu, của mùa xuân và tuổi trẻ với một giọng thơ sôi nổi, đắm say, yêu đời thắm thiết.
* Tác phẩm tiêu biểu:
+ Các tập thơ: Thơ thơ, Gửi hương cho gió, Riêng chung …
+ Các tập văn xuôi: Phấn thông vàng, Trường ca.
+ Các tập tiểu luận phê bình, nghiên cứu văn học: Những bước đường tư tưởng của tôi, Công việc làm thơ …
2. Tác phẩm:
– Xuất xứ: “Vội vàng” được in trong tập “Thơ thơ”, xuất bản năm 1938.
– Thể thơ: Thơ tự do.
– Nội dung: Bài thơ là lời giục giã hãy sống mãnh liệt, sống hết mình, hãy quý trọng từng phút, từng giây của cuộc đời mình nhất là những năm tháng tuổi trẻ của một hồn thơ yêu đời ham sống đến cuồng nhiệt.
– Bố cục: 4 đoạn
+ Đoạn 1 (4 câu đầu): Tình yêu cuộc sống thiết tha.
+ Đoạn 2 (9 câu tiếp theo): Cảm nhận thiên đường mặt đất.
+ Đoạn 3 (16 câu tiếp): Lí lẽ về thời gian, tuổi trẻ, mùa xuân, hạnh phúc.
+ Đoạn 4 (còn lại): Lời giục giã sống vội vàng để tận hưởng hạnh phúc của tuổi trẻ, tình yêu nơi trần thế.
II. Đọc – hiểu văn bản:
1. Tình yêu cuộc sống tha thiết.
– Khát vọng kì lạ đến ngông cuồng: “Tắt nắng ; buộc gió” + điệp ngữ “tôi muốn”: khao khát đoạt quyền tạo hóa, cưỡng lại quy luật tự nhiên, những vận động của đất trời → Cái tôi cá nhân đầy khao khát đồng thời cũng là tuyên ngôn hành động với thời gian.
– Bức tranh mùa xuân hiện ra như một khu vườn tràn ngập hương sắc thần tiên, như một cõi xa lạ
+ Bướm ong dập dìu
+ Chim chóc ca hót
+ Lá non phơ phất trên cành.
+ Hoa nở trên đồng nội
⇒ Vạn vật đều căng đầy sức sống, giao hòa sung sướng. Cảnh vật quen thuộc của cuộc sống, thiên nhiên qua con mắt yêu đời của nhà thơ đã biến thành chốn thiên đường, thần tiên.
– Điệp ngữ: này đây kết hợp với hình ảnh, âm thanh, màu sắc:
+ Tuần tháng mật → ngọt ngào.
+ Hoa … xanh rì → nồng thắm.
+ Lá cành tơ … → tươi trẻ.
+ Yến anh … khúc tình si → đắm say.
+ Ánh sáng chớp hàng mi → gợi cảm.
– So sánh: tháng giêng ngon như cặp môi gần: táo bạo. Nhà thơ phát hiện ra vẻ đẹp kì diệu của thiên nhiên và thổi vào đó một tình yêu rạo rực, đắm say ngây ngất ⇒ Sự phong phú bất tận của thiên nhiên, đã bày ra một khu địa đàng ngay giữa trần gian – “một thiên đàng trần thế”.
Xem thêm: Đề thi thử bài Tuyên Ngôn Độc lập theo hướng mới
– Tâm trạng đầy mâu thuẫn nhưng thống nhất: Sung sướng >< vội vàng: Muốn sống gấp, sống nhanh, sống vội tranh thủ thời gian.
– Điệp từ ngữ, điệp cấu trúc câu. Dùng từ mệnh lệnh: tắt nắng, buộc gió → Khẳng định cái tôi táo bạo, mãnh liệt: muốn đoạt quyền tạo hoá, ngăn thời gian, chặn sự già nua, tàn tạ để giữ mãi hương sắc cho cuộc đời.
– Câu thơ kéo dài 8 chữ dễ dàng vẽ bức tranh cuộc sống thiên đường trên mặt đất. Nhịp thơ nhanh, dồn dập thể hiện niềm sung sướng, rạo rực, hân hoan, hạnh phúc.
– So sánh: Tháng Giêng ngon như một cặp môi gần, => độc đáo, mới lạ ảnh hưởng từ phương Tây
– Nhân hóa: ánh sáng chớp hàng mi, thần vui hằng gõ cửa, khúc tình si của chim yến anh… →Cảm giác sung sướng, ngây ngất, đắm say.
– Hình ảnh thiên nhiên: hoa đồng nội xanh rì, lá cành tơ, khúc tình si của chim yến anh, ong bướm, ánh sáng …
⇒ Tràn đầy sinh lực, ngồn ngộn sức xuân, sắc xuân, hương xuân và tình xuân, vừa gần gũi, thân quen, vừa quyến rũ, đầy tình tứ. Thiên nhiên được nhìn qua lăng kính của tình yêu, qua “cặp mắt xanh non” của tuổi trẻ. Đó là cái nhìn lấy con người làm chuẩn mực cho thiên nhiên, quy chiếu thiên nhiên về vẻ đẹp của giai nhân (hàng mi, tháng giêng ngon).
Bình luận:
Tắt nắng, buộc gió đó đều là những ước muốn không thể thực hiện được ⇒ tác giả muốn níu giữ thời gian,níu giữ những gì đẹp đẽ nhất của cuộc sống, muốn bất tử hóa hương sắc mùa xuân trần thế. Thể thơ ngũ ngôn cùng điệp từ “Tôi” muốn được sử dụng hiệu quả
Câu thơ bất ngờ kéo dài mở rộng tám chữ để dễ dàng vẽ bức tranh cuộc sống, nhịp thơ nhanh hơn, đồn dập hơn, gợi niềm háo hức say mê. Điệp từ “này đây” chỉ sự phong phú, giàu có, đầy đủ, gần gũi muôn màu muôn vẻ của thiên nhiên. Hình ảnh đẹp đẽ, tươi non tràn đầy xuân sắc, gắn với tình yêu tuổi trẻ: những thảm cỏ xanh non, lá non cành tơ phơ phất, hoa đua nhau khoe sắc dâng mật ngọt, ong bướm đắm say, ái ân tuần tự,…. Ẩn dụ chuyển đổi cảm giác: Tháng riêng ngon như một cặp môi gần đầy sáng tạo mới mẻ, thú vị. Tất cả hài hòa cộng hưởng cùng vẽ nên mùa xuân – thiên đường trên mặt đất, thể hiện tình yêu thiên nhiên, cuộc đời tha thiết và mê đắm, nồng nàn của thi sĩ. Nhà thơ muốn nhắn nhủ đến mọi người: sự đẹp đẽ, tinh túy nhất không phải tìm đâu xa mà nó là cuộc sống xung quanh chúng ta, hãy yêu mến gắn bó hết mình với cuộc sống
2. Nỗi băn khoăn về thời gian, tuổi trẻ, mùa xuân, hạnh phúc và cuộc đời:
– Quan niệm về thời gian của Xuân Diệu là thời gian tuyến tính, một đi không bao giờ trở lại. Nếu các nhà thơ trung đại, quan niệm thời gian là tuần hoàn, là vĩnh cửu thì với Xuân Diệu mỗi phút giây trôi qua là mất đi vĩnh viễn: Xuân đương tới – đương qua / Xuân còn non – sẽ già. Thời gian trôi qua nhanh chóng, một đi không trở lại, mỗi giây phút trôi qua là mất đi vĩnh viễn. ⇒ Xuân Diệu thể hiện cái nhìn biện chứng về vũ trụ, thời gian.
– Xuân Diêu cảm nhận sự mất mát ngay chính sinh mệnh mình. Xuân Diệu lấy tuổi trẻ của mỗi người làm thước đo của thời gian. Theo nhà thơ, thời gian vũ trụ tuần hoàn nhưng tuổi trẻ thì trôi qua rất nhanh, không bao giờ trở lại: Xuân hết nghĩa là tôi cũng mất… Nếu tuổi trẻ chẳng 2 lần thắm lại ⇒ Mùa xuân, tuổi trẻ không tồn tại mãi, nó ngắn ngủi vô cùng, tuổi trẻ đẹp nhất của đời mỗi người. Xuân Diệu lấy tuổi trẻ làm thước đo thời gian. Thời gian mất nghĩa là tuổi trẻ cũng mất.
Xem thêm: Bài văn Cây lúa trong đời sông người Việt Nam của tác giả Khánh Linh
– Xuân Diệu còn nhận thấy mỗi phút giây trôi qua là sự mất mát, chia lìa: Hình ảnh sự vật: Cơn gió xinh … phải bay đi … Chim rộn ràng … đứt tiếng reo. ⇒ Cảm nhận sâu sắc, thấm thía: tàn phai, héo úa, chia phôi, tiễn biệt.
– Mau: gấp gáp, vội vàng, cuống quýt, hưởng thụ.
⇒ Quan niệm mới, tích cực thấm đượm tinh thần nhân văn. Sự trân trọng và ý thức về giá trị của sự sống, cuộc sống, biết yêu đời mình (đây cũng là cơ sở sâu xa của thái độ sống vội vàng). Đây cũng chính là sự thức tỉnh sâu sắc về “cái tôi” cá nhân, về sự tồn tại có ý nghĩa của mỗi cá nhân trên đời.
Bình luận:
Đẹp nhất là con người giữa tình yêu và tuổi trẻ. Thi nhân xưa luôn coi thiên nhiên là chuẩn mực của cái đẹp. Xuân Diệu lấy con người giữa tuổi trẻ, tình yêu làm chuẩn mực cho mọi vẻ đẹp ở đời. Thi sĩ đã nồng nhiệt khẳng định thiên đường ở ngay trên mặt đất trong cuộc sống này. Vậy nên hãy sống cao độ, quý trọng từng phút, từng giây của cuộc đời này nhất là những khoảnh khắc của tuổi trẻ, tình yêu.
Với Xuân Diệu mùa xuân, tuổi trẻ là một đi không trở lại thế nên thi sĩ tiếc nuối, lo âu. Hàng loạt các câu thơ định nghĩa, điệp ngữ nghĩa là đã giúp thi nhân khẳng định chắc nịch mùa xuân, tuổi trẻ sẽ qua sẽ hết sẽ già, sẽ mất. Giữa cái mênh mông vô cùng, vô tận của vũ trụ, thời gian, sự hiện diện của con người, tuổi trẻ là quá ngắn ngủi mong manh. Lời thơ chứa đựng nỗi ngậm ngùi mới mẻ mà thấm thía. Và tác giả đã cảm nhận rõ mồn một sự phoi pha phai tàn đang âm thầm diễn ra: thời gian rớm vị chia phôi, sông núi than thầm tiễn biệt, từ cơn gió xinh đến ngọn lá biếc đến bày chim non đều ngậm ngùi vì sự tàn úa, phôi phai.
3. Lời giục giã sống vội vàng để tận hưởng hạnh phúc của tuổi trẻ, tình yêu nơi trần thế.
– Cảm xúc tràn trề, ào ạt khiến Xuân Diệu sử dụng ngôn từ đặc biệt. – Ngôn từ gần với lời nói thường nhưng đã được nâng lên thành nghệ thuật. Cách dùng từ: động từ mạnh tăng tiến: “riết”, “say”, “thâu”, “ôm”, “cắn”,… nhiều danh từ chỉ vẻ đẹp thanh tân, nhiều tính từ chỉ xuân sắc, nhiều điệp từ, điệp cú,… thể hiện cao trào của cảm xúc mãnh liệt.
– Hình ảnh thơ: sự sống mới bắt đầu mơn mởn, mây đưa và gió lượn, cánh bướm với tình yêu, non nước và cây và cỏ rạng… tươi mới, nồng nàn, đầy sức sống. Hình ảnh mới mẻ này biểu đạt kiểu giao cảm khoẻ mạnh, cường tráng của một trái tim căng đầy sức sống, một tâm hồn tràn ngập tình yêu – kiểu giao cảm này chỉ Xuân Diệu mới có.
– Nhịp thơ: dồn dập, sôi nổi, hối hả, cuồng nhiệt. Giọng điệu thơ: mê đắm, nồng nàn, vang khỏe.
– Điệp: này đây; liên từ: và … và; giới từ chỉ trạng thái: Chếnh choáng, Đã đầy, No nê; tính từ chỉ xuân sắc: mơn mởn, thời tươi ⇒ thể hiện cái “tôi” đắm say mãnh liệt, táo bạo, cái “tôi” điển hình cho thời đại mới, một cái “tôi” tài năng thiết tha giao cảm với đời.
⇒ Tình yêu mãnh liệt táo bạo của một cái “tôi” thi sĩ yêu cuộc sống cuồng nhiệt, tha thiết với mềm vui trần thế, tâm thế sống tích cực. “Cái tôi” giục giã, cuống quýt, vội vàng để tận hưởng những giây phút tuổi xuân của mình giữa mùa xuân của cuộc đời, của vũ trụ.
Bình luận:
Xuân Diệu giục giã hối thúc mọi người hãy sống chạy đua với thời gian, sống vội vàng: Mau đi thôi mùa chưa ngả chiều hôm. Câu thơ 3 chữ Tôi muốn ôm rất đặc biệt gợi hình ảnh cái tôi ham hố đang ôm trọn tất cả sự sống mơn mởn.Thi sĩ muốn tận hưởng tât cả những gì non nhất, ngon nhất của sự sống: đó là mây đưa và gió lượn, cánh bướm với tình yêu, là non nước và cây và cỏ rạng. Với Xuân Diệu nàng xuân phải thanh tân và quyến rũ.
Xem thêm: Kiến thức làm phần đọc – hiểu trong đề thi tốt nghiệp THPT Quốc gia
Đâu chỉ có thế thi sĩ còn muốn tận hưởng thiên nhiên như tận hưởng ái tình và phải đạt đến độ ngây ngất no nê:
“Cho chếnh choáng mùi thơm, cho đã đầy ánh sáng
Cho no nê thanh sắc của thời tươi”
Và thậm chí là tận hưởng bằng tất cả các giác quan để rồi lịm đi trong niềm mê đắm ngây ngất: Hỡi xuân hồng ta muốn cắn vào ngươi
4. Quan niệm mới về cuộc sống, tuổi trẻ và hạnh phúc:
– Cuộc sống là thiên đường ngay trên mặt đất. Thế giới này đẹp nhất, mê hồn nhất là vì có con người giữa tuổi trẻ và tình yêu.
– Thời gian quý nhất của mỗi đời người là tuổi trẻ mà hạnh phúc lớn nhất của tuổi trẻ chính là tình yêu.
– Biết hưởng thụ chính đáng những gì mà cuộc sống dành cho mình, sống mãnh liệt, sống hết mình, nhất là những tháng năm tuổi trẻ.
⇒ Quan niệm mới, tích cực, thấm đượm tinh thần nhân văn.
III. Tổng kết:
1. Giá trị nội dung:
– Lời giục giã hãy sống mãnh liệt, sống hết mình, hãy quí trọng từng giây, từng phút của cuộc đời mình, nhất là những tháng năm tuổi trẻ của một hồn thơ yêu đời, ham sống đến cuồng nhiệt.
– Thời gian trôi qua nhanh chóng, một đi không trở lại, mỗi giây phút trôi qua là mất đi vĩnh viễn. Đời người hữu hạn, tuổi trẻ một đi không trở lại. Sự vật mất mát, chia lìa. ⇒ Sự thức tỉnh sâu sắc về “cái tôi” cá nhân, về sự tồn tại có ý nghĩa của mỗi cá nhân trên đời.
– Cái tôi của Xuân Diệu trong bài thơ tiêu biểu cho cái tôi thời đại Thơ mới:
+ Ý thức sâu sắc về sự yêu đời nhưng vẫn mang nỗi lo âu.
+ Triết lý sống, tuyên ngôn sống cuống quýt, vội vàng, và khát khao giao cảm với đời.
+ Quan niệm nhân sinh, quan niệm thẩm mĩ mới mẻ.
2. Giá trị nghệ thuật:
– Sự kết hợp nhuần nhị giữa mạch cảm xúc và mạch luận lí.
– Sáng tạo độc đáo về ngôn từ và hình ảnh thơ.
– Sự kết hợp giữa, mạch cảm xúc và, mạch luận lí.
– Cách nhìn, cách cảm mới và những sáng tạo độc đáo về hình ảnh thơ.
– Sử dụng ngôn từ nhịp điệu dồn dập, sôi nổi, hối hả, cuồng nhiệt.
Luyện Thi tốt nghiệp 12
Phân tích 14 câu thơ đầu bài thơ Tây Tiến của Quang Dũng
Lí Luận Văn Học
110 nhận định hay về thơ ca cần nhớ để trích dẫn vào bài làm văn
Luyện Thi Tuyển Sinh 10
Nghị luận: “Phải chăng chỉ có những điều ngọt ngào mới làm nên yêu thương?”
Đóng vai kể chuyện lớp 9
Đóng vai vua Quang Trung kể lại cuộc hành binh thần tốc ra Bắc và đại phá quân Thanh của nghĩa quân Tây Sơn
Lớn lên cùng sách
Bài thi mẫu: “Lớn lên cùng sách”
Nghị luận văn học 9
Từ lời phủ dụ binh lính của vua Quang Trung – Nguyễn Huệ, hãy suy nghĩ về truyền thống yêu nước của dân tộc ta từ xưa đến nay
Nghị luận văn học 9
Cảm nhận vẻ đẹp Thúy Vân qua 4 câu thơ: “Vân xem trang trọng khác vời…”
Nghị luận văn học 9
Phân tích nhân vật Vũ Nương trong tác phẩm “Chuyện người con gái Nam Xương” của Nguyễn Dữ
Luyện Thi tốt nghiệp 12
Suy nghĩ về ý nghĩa câu chuyện “Bóng nắng và bóng râm”
Luyện Thi tốt nghiệp 12
Cảm nhận 14 câu thơ đầu bài thơ “Tây Tiến” của Quang Dũng
Theo Vanmautonghop.com
Thông tin cần xem thêm:
Hình Ảnh về Đọc – hiểu văn bản: “Vội vàng” (Xuân Diệu)
Video về Đọc – hiểu văn bản: “Vội vàng” (Xuân Diệu)
Wiki về Đọc – hiểu văn bản: “Vội vàng” (Xuân Diệu)
Đọc – hiểu văn bản: “Vội vàng” (Xuân Diệu)
Đọc – hiểu văn bản: “Vội vàng” (Xuân Diệu) -
Đọc – hiểu văn bản: “Vội vàng” (Xuân Diệu)
Hướng dẫn
Nội dung:
Đọc – hiểu văn bản: “Vội vàng” (Xuân Diệu)
I. Đọc – hiểu chú thích:
1. Tác giả: Xuân Diệu.
– Xuân Diệu (1916 – 1985), tên khai sinh là Ngô Xuân Diệu, bút danh là Trảo Nha, quê cha ở Hà Tĩnh, quê mẹ ở Bình Định, lớn lên ở Quy Nhơn. Mỗi miền đất có những ảnh hưởng nhất định đến hồn thơ ông.
– Trước cách mạng, Xuân Diệu là nhà thơ “mới nhất trong các nhà thơ mới”. Sau cách mạng, thơ Xuân Diệu hướng mạnh vào thực tế đời sống và rất giàu tính thời sự.
– Xuân Diệu là cây bút có sức sáng tạo mãnh liệt, dồi dào, bền bỉ, có đóng góp to lớn trên nhiều lĩnh vực đối với nền văn học Việt Nam hiện đại. Xuân Diệu xứng đáng với danh hiệu một nhà thơ lớn, một nghệ sĩ lớn, một nhà văn hóa lớn.
– Ông được nhà nước trao tặng giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học và nghệ thuật (1996).
* Phong cách sáng tác:
– Xuân Diệu đã đem đến cho thơ ca đương đại một sức sống mới, một nguồn cảm xúc mới, thể hiện một quan niệm sống mới mẻ cùng với những cách tân nghệ thuật đầy sáng tạo.
– Ông là nhà thơ của tình yêu, của mùa xuân và tuổi trẻ với một giọng thơ sôi nổi, đắm say, yêu đời thắm thiết.
* Tác phẩm tiêu biểu:
+ Các tập thơ: Thơ thơ, Gửi hương cho gió, Riêng chung …
+ Các tập văn xuôi: Phấn thông vàng, Trường ca.
+ Các tập tiểu luận phê bình, nghiên cứu văn học: Những bước đường tư tưởng của tôi, Công việc làm thơ …
2. Tác phẩm:
– Xuất xứ: “Vội vàng” được in trong tập “Thơ thơ”, xuất bản năm 1938.
– Thể thơ: Thơ tự do.
– Nội dung: Bài thơ là lời giục giã hãy sống mãnh liệt, sống hết mình, hãy quý trọng từng phút, từng giây của cuộc đời mình nhất là những năm tháng tuổi trẻ của một hồn thơ yêu đời ham sống đến cuồng nhiệt.
– Bố cục: 4 đoạn
+ Đoạn 1 (4 câu đầu): Tình yêu cuộc sống thiết tha.
+ Đoạn 2 (9 câu tiếp theo): Cảm nhận thiên đường mặt đất.
+ Đoạn 3 (16 câu tiếp): Lí lẽ về thời gian, tuổi trẻ, mùa xuân, hạnh phúc.
+ Đoạn 4 (còn lại): Lời giục giã sống vội vàng để tận hưởng hạnh phúc của tuổi trẻ, tình yêu nơi trần thế.
II. Đọc – hiểu văn bản:
1. Tình yêu cuộc sống tha thiết.
– Khát vọng kì lạ đến ngông cuồng: “Tắt nắng ; buộc gió” + điệp ngữ “tôi muốn”: khao khát đoạt quyền tạo hóa, cưỡng lại quy luật tự nhiên, những vận động của đất trời → Cái tôi cá nhân đầy khao khát đồng thời cũng là tuyên ngôn hành động với thời gian.
– Bức tranh mùa xuân hiện ra như một khu vườn tràn ngập hương sắc thần tiên, như một cõi xa lạ
+ Bướm ong dập dìu
+ Chim chóc ca hót
+ Lá non phơ phất trên cành.
+ Hoa nở trên đồng nội
⇒ Vạn vật đều căng đầy sức sống, giao hòa sung sướng. Cảnh vật quen thuộc của cuộc sống, thiên nhiên qua con mắt yêu đời của nhà thơ đã biến thành chốn thiên đường, thần tiên.
– Điệp ngữ: này đây kết hợp với hình ảnh, âm thanh, màu sắc:
+ Tuần tháng mật → ngọt ngào.
+ Hoa … xanh rì → nồng thắm.
+ Lá cành tơ … → tươi trẻ.
+ Yến anh … khúc tình si → đắm say.
+ Ánh sáng chớp hàng mi → gợi cảm.
– So sánh: tháng giêng ngon như cặp môi gần: táo bạo. Nhà thơ phát hiện ra vẻ đẹp kì diệu của thiên nhiên và thổi vào đó một tình yêu rạo rực, đắm say ngây ngất ⇒ Sự phong phú bất tận của thiên nhiên, đã bày ra một khu địa đàng ngay giữa trần gian – “một thiên đàng trần thế”.
Xem thêm: Đề thi thử bài Tuyên Ngôn Độc lập theo hướng mới
– Tâm trạng đầy mâu thuẫn nhưng thống nhất: Sung sướng >< vội vàng: Muốn sống gấp, sống nhanh, sống vội tranh thủ thời gian.
– Điệp từ ngữ, điệp cấu trúc câu. Dùng từ mệnh lệnh: tắt nắng, buộc gió → Khẳng định cái tôi táo bạo, mãnh liệt: muốn đoạt quyền tạo hoá, ngăn thời gian, chặn sự già nua, tàn tạ để giữ mãi hương sắc cho cuộc đời.
– Câu thơ kéo dài 8 chữ dễ dàng vẽ bức tranh cuộc sống thiên đường trên mặt đất. Nhịp thơ nhanh, dồn dập thể hiện niềm sung sướng, rạo rực, hân hoan, hạnh phúc.
– So sánh: Tháng Giêng ngon như một cặp môi gần, => độc đáo, mới lạ ảnh hưởng từ phương Tây
– Nhân hóa: ánh sáng chớp hàng mi, thần vui hằng gõ cửa, khúc tình si của chim yến anh… →Cảm giác sung sướng, ngây ngất, đắm say.
– Hình ảnh thiên nhiên: hoa đồng nội xanh rì, lá cành tơ, khúc tình si của chim yến anh, ong bướm, ánh sáng …
⇒ Tràn đầy sinh lực, ngồn ngộn sức xuân, sắc xuân, hương xuân và tình xuân, vừa gần gũi, thân quen, vừa quyến rũ, đầy tình tứ. Thiên nhiên được nhìn qua lăng kính của tình yêu, qua “cặp mắt xanh non” của tuổi trẻ. Đó là cái nhìn lấy con người làm chuẩn mực cho thiên nhiên, quy chiếu thiên nhiên về vẻ đẹp của giai nhân (hàng mi, tháng giêng ngon).
Bình luận:
Tắt nắng, buộc gió đó đều là những ước muốn không thể thực hiện được ⇒ tác giả muốn níu giữ thời gian,níu giữ những gì đẹp đẽ nhất của cuộc sống, muốn bất tử hóa hương sắc mùa xuân trần thế. Thể thơ ngũ ngôn cùng điệp từ “Tôi” muốn được sử dụng hiệu quả
Câu thơ bất ngờ kéo dài mở rộng tám chữ để dễ dàng vẽ bức tranh cuộc sống, nhịp thơ nhanh hơn, đồn dập hơn, gợi niềm háo hức say mê. Điệp từ “này đây” chỉ sự phong phú, giàu có, đầy đủ, gần gũi muôn màu muôn vẻ của thiên nhiên. Hình ảnh đẹp đẽ, tươi non tràn đầy xuân sắc, gắn với tình yêu tuổi trẻ: những thảm cỏ xanh non, lá non cành tơ phơ phất, hoa đua nhau khoe sắc dâng mật ngọt, ong bướm đắm say, ái ân tuần tự,…. Ẩn dụ chuyển đổi cảm giác: Tháng riêng ngon như một cặp môi gần đầy sáng tạo mới mẻ, thú vị. Tất cả hài hòa cộng hưởng cùng vẽ nên mùa xuân – thiên đường trên mặt đất, thể hiện tình yêu thiên nhiên, cuộc đời tha thiết và mê đắm, nồng nàn của thi sĩ. Nhà thơ muốn nhắn nhủ đến mọi người: sự đẹp đẽ, tinh túy nhất không phải tìm đâu xa mà nó là cuộc sống xung quanh chúng ta, hãy yêu mến gắn bó hết mình với cuộc sống
2. Nỗi băn khoăn về thời gian, tuổi trẻ, mùa xuân, hạnh phúc và cuộc đời:
– Quan niệm về thời gian của Xuân Diệu là thời gian tuyến tính, một đi không bao giờ trở lại. Nếu các nhà thơ trung đại, quan niệm thời gian là tuần hoàn, là vĩnh cửu thì với Xuân Diệu mỗi phút giây trôi qua là mất đi vĩnh viễn: Xuân đương tới – đương qua / Xuân còn non – sẽ già. Thời gian trôi qua nhanh chóng, một đi không trở lại, mỗi giây phút trôi qua là mất đi vĩnh viễn. ⇒ Xuân Diệu thể hiện cái nhìn biện chứng về vũ trụ, thời gian.
– Xuân Diêu cảm nhận sự mất mát ngay chính sinh mệnh mình. Xuân Diệu lấy tuổi trẻ của mỗi người làm thước đo của thời gian. Theo nhà thơ, thời gian vũ trụ tuần hoàn nhưng tuổi trẻ thì trôi qua rất nhanh, không bao giờ trở lại: Xuân hết nghĩa là tôi cũng mất… Nếu tuổi trẻ chẳng 2 lần thắm lại ⇒ Mùa xuân, tuổi trẻ không tồn tại mãi, nó ngắn ngủi vô cùng, tuổi trẻ đẹp nhất của đời mỗi người. Xuân Diệu lấy tuổi trẻ làm thước đo thời gian. Thời gian mất nghĩa là tuổi trẻ cũng mất.
Xem thêm: Bài văn Cây lúa trong đời sông người Việt Nam của tác giả Khánh Linh
– Xuân Diệu còn nhận thấy mỗi phút giây trôi qua là sự mất mát, chia lìa: Hình ảnh sự vật: Cơn gió xinh … phải bay đi … Chim rộn ràng … đứt tiếng reo. ⇒ Cảm nhận sâu sắc, thấm thía: tàn phai, héo úa, chia phôi, tiễn biệt.
– Mau: gấp gáp, vội vàng, cuống quýt, hưởng thụ.
⇒ Quan niệm mới, tích cực thấm đượm tinh thần nhân văn. Sự trân trọng và ý thức về giá trị của sự sống, cuộc sống, biết yêu đời mình (đây cũng là cơ sở sâu xa của thái độ sống vội vàng). Đây cũng chính là sự thức tỉnh sâu sắc về “cái tôi” cá nhân, về sự tồn tại có ý nghĩa của mỗi cá nhân trên đời.
Bình luận:
Đẹp nhất là con người giữa tình yêu và tuổi trẻ. Thi nhân xưa luôn coi thiên nhiên là chuẩn mực của cái đẹp. Xuân Diệu lấy con người giữa tuổi trẻ, tình yêu làm chuẩn mực cho mọi vẻ đẹp ở đời. Thi sĩ đã nồng nhiệt khẳng định thiên đường ở ngay trên mặt đất trong cuộc sống này. Vậy nên hãy sống cao độ, quý trọng từng phút, từng giây của cuộc đời này nhất là những khoảnh khắc của tuổi trẻ, tình yêu.
Với Xuân Diệu mùa xuân, tuổi trẻ là một đi không trở lại thế nên thi sĩ tiếc nuối, lo âu. Hàng loạt các câu thơ định nghĩa, điệp ngữ nghĩa là đã giúp thi nhân khẳng định chắc nịch mùa xuân, tuổi trẻ sẽ qua sẽ hết sẽ già, sẽ mất. Giữa cái mênh mông vô cùng, vô tận của vũ trụ, thời gian, sự hiện diện của con người, tuổi trẻ là quá ngắn ngủi mong manh. Lời thơ chứa đựng nỗi ngậm ngùi mới mẻ mà thấm thía. Và tác giả đã cảm nhận rõ mồn một sự phoi pha phai tàn đang âm thầm diễn ra: thời gian rớm vị chia phôi, sông núi than thầm tiễn biệt, từ cơn gió xinh đến ngọn lá biếc đến bày chim non đều ngậm ngùi vì sự tàn úa, phôi phai.
3. Lời giục giã sống vội vàng để tận hưởng hạnh phúc của tuổi trẻ, tình yêu nơi trần thế.
– Cảm xúc tràn trề, ào ạt khiến Xuân Diệu sử dụng ngôn từ đặc biệt. – Ngôn từ gần với lời nói thường nhưng đã được nâng lên thành nghệ thuật. Cách dùng từ: động từ mạnh tăng tiến: “riết”, “say”, “thâu”, “ôm”, “cắn”,… nhiều danh từ chỉ vẻ đẹp thanh tân, nhiều tính từ chỉ xuân sắc, nhiều điệp từ, điệp cú,… thể hiện cao trào của cảm xúc mãnh liệt.
– Hình ảnh thơ: sự sống mới bắt đầu mơn mởn, mây đưa và gió lượn, cánh bướm với tình yêu, non nước và cây và cỏ rạng… tươi mới, nồng nàn, đầy sức sống. Hình ảnh mới mẻ này biểu đạt kiểu giao cảm khoẻ mạnh, cường tráng của một trái tim căng đầy sức sống, một tâm hồn tràn ngập tình yêu – kiểu giao cảm này chỉ Xuân Diệu mới có.
– Nhịp thơ: dồn dập, sôi nổi, hối hả, cuồng nhiệt. Giọng điệu thơ: mê đắm, nồng nàn, vang khỏe.
– Điệp: này đây; liên từ: và … và; giới từ chỉ trạng thái: Chếnh choáng, Đã đầy, No nê; tính từ chỉ xuân sắc: mơn mởn, thời tươi ⇒ thể hiện cái “tôi” đắm say mãnh liệt, táo bạo, cái “tôi” điển hình cho thời đại mới, một cái “tôi” tài năng thiết tha giao cảm với đời.
⇒ Tình yêu mãnh liệt táo bạo của một cái “tôi” thi sĩ yêu cuộc sống cuồng nhiệt, tha thiết với mềm vui trần thế, tâm thế sống tích cực. “Cái tôi” giục giã, cuống quýt, vội vàng để tận hưởng những giây phút tuổi xuân của mình giữa mùa xuân của cuộc đời, của vũ trụ.
Bình luận:
Xuân Diệu giục giã hối thúc mọi người hãy sống chạy đua với thời gian, sống vội vàng: Mau đi thôi mùa chưa ngả chiều hôm. Câu thơ 3 chữ Tôi muốn ôm rất đặc biệt gợi hình ảnh cái tôi ham hố đang ôm trọn tất cả sự sống mơn mởn.Thi sĩ muốn tận hưởng tât cả những gì non nhất, ngon nhất của sự sống: đó là mây đưa và gió lượn, cánh bướm với tình yêu, là non nước và cây và cỏ rạng. Với Xuân Diệu nàng xuân phải thanh tân và quyến rũ.
Xem thêm: Kiến thức làm phần đọc – hiểu trong đề thi tốt nghiệp THPT Quốc gia
Đâu chỉ có thế thi sĩ còn muốn tận hưởng thiên nhiên như tận hưởng ái tình và phải đạt đến độ ngây ngất no nê:
“Cho chếnh choáng mùi thơm, cho đã đầy ánh sáng
Cho no nê thanh sắc của thời tươi”
Và thậm chí là tận hưởng bằng tất cả các giác quan để rồi lịm đi trong niềm mê đắm ngây ngất: Hỡi xuân hồng ta muốn cắn vào ngươi
4. Quan niệm mới về cuộc sống, tuổi trẻ và hạnh phúc:
– Cuộc sống là thiên đường ngay trên mặt đất. Thế giới này đẹp nhất, mê hồn nhất là vì có con người giữa tuổi trẻ và tình yêu.
– Thời gian quý nhất của mỗi đời người là tuổi trẻ mà hạnh phúc lớn nhất của tuổi trẻ chính là tình yêu.
– Biết hưởng thụ chính đáng những gì mà cuộc sống dành cho mình, sống mãnh liệt, sống hết mình, nhất là những tháng năm tuổi trẻ.
⇒ Quan niệm mới, tích cực, thấm đượm tinh thần nhân văn.
III. Tổng kết:
1. Giá trị nội dung:
– Lời giục giã hãy sống mãnh liệt, sống hết mình, hãy quí trọng từng giây, từng phút của cuộc đời mình, nhất là những tháng năm tuổi trẻ của một hồn thơ yêu đời, ham sống đến cuồng nhiệt.
– Thời gian trôi qua nhanh chóng, một đi không trở lại, mỗi giây phút trôi qua là mất đi vĩnh viễn. Đời người hữu hạn, tuổi trẻ một đi không trở lại. Sự vật mất mát, chia lìa. ⇒ Sự thức tỉnh sâu sắc về “cái tôi” cá nhân, về sự tồn tại có ý nghĩa của mỗi cá nhân trên đời.
– Cái tôi của Xuân Diệu trong bài thơ tiêu biểu cho cái tôi thời đại Thơ mới:
+ Ý thức sâu sắc về sự yêu đời nhưng vẫn mang nỗi lo âu.
+ Triết lý sống, tuyên ngôn sống cuống quýt, vội vàng, và khát khao giao cảm với đời.
+ Quan niệm nhân sinh, quan niệm thẩm mĩ mới mẻ.
2. Giá trị nghệ thuật:
– Sự kết hợp nhuần nhị giữa mạch cảm xúc và mạch luận lí.
– Sáng tạo độc đáo về ngôn từ và hình ảnh thơ.
– Sự kết hợp giữa, mạch cảm xúc và, mạch luận lí.
– Cách nhìn, cách cảm mới và những sáng tạo độc đáo về hình ảnh thơ.
– Sử dụng ngôn từ nhịp điệu dồn dập, sôi nổi, hối hả, cuồng nhiệt.
Luyện Thi tốt nghiệp 12
Phân tích 14 câu thơ đầu bài thơ Tây Tiến của Quang Dũng
Lí Luận Văn Học
110 nhận định hay về thơ ca cần nhớ để trích dẫn vào bài làm văn
Luyện Thi Tuyển Sinh 10
Nghị luận: “Phải chăng chỉ có những điều ngọt ngào mới làm nên yêu thương?”
Đóng vai kể chuyện lớp 9
Đóng vai vua Quang Trung kể lại cuộc hành binh thần tốc ra Bắc và đại phá quân Thanh của nghĩa quân Tây Sơn
Lớn lên cùng sách
Bài thi mẫu: “Lớn lên cùng sách”
Nghị luận văn học 9
Từ lời phủ dụ binh lính của vua Quang Trung – Nguyễn Huệ, hãy suy nghĩ về truyền thống yêu nước của dân tộc ta từ xưa đến nay
Nghị luận văn học 9
Cảm nhận vẻ đẹp Thúy Vân qua 4 câu thơ: “Vân xem trang trọng khác vời…”
Nghị luận văn học 9
Phân tích nhân vật Vũ Nương trong tác phẩm “Chuyện người con gái Nam Xương” của Nguyễn Dữ
Luyện Thi tốt nghiệp 12
Suy nghĩ về ý nghĩa câu chuyện “Bóng nắng và bóng râm”
Luyện Thi tốt nghiệp 12
Cảm nhận 14 câu thơ đầu bài thơ “Tây Tiến” của Quang Dũng
Theo Vanmautonghop.com
Bạn thấy bài viết Đọc – hiểu văn bản: “Vội vàng” (Xuân Diệu) có giải quyết đươc vấn đề bạn tìm hiểu không?, nếu không hãy comment góp ý thêm về Đọc – hiểu văn bản: “Vội vàng” (Xuân Diệu) bên dưới để https://hubm.edu.vn/ có thể chỉnh sửa & cải thiện nội dung tốt hơn cho độc giả nhé! Cám ơn bạn đã ghé thăm Website ĐH KD & CN Hà Nội
Nguồn: hubm.edu.vn
Chuyên mục: Văn mẫu
#Đọc #hiểu #văn #bản #Vội #vàng #Xuân #Diệu
Trả lời