Soạn Sinh 12 Bài 35: Giới hạn sinh thái và ổ sinh thái

Tóm tắt Lý thuyết Sinh 12 Bài 48 Giới hạn sinh thái và hốc sinh thái Ngắn gọn, hay nhất. Tổng hợp toàn bộ Lý thuyết Sinh 12 đầy đủ và chi tiết.

I. GIỚI HẠN ECO

– Giới hạn sinh thái là giới hạn chịu đựng của sinh vật đối với một nhân tố sinh thái nhất định của môi trường, trong đó sinh vật có thể tồn tại và phát triển ổn định theo thời gian, ngoài giới hạn sinh thái đó sinh vật không tồn tại.

– Trong giới hạn sinh thái có các điểm giới hạn trên (cực đại), điểm giới hạn dưới (cực tiểu), khoảng cực thuận (khoảng thuận lợi) và khoảng chống chịu. Vượt quá các điểm bị cắt, sinh vật sẽ chết.

Khoảng thuận lợi là khoảng các nhân tố sinh thái ở mức độ thích hợp, đảm bảo cho loài thực hiện các chức năng sống tốt nhất.

Khoảng chống chịu là khoảng các nhân tố sinh thái kìm hãm các hoạt động sinh lý của sinh vật.

– Giới hạn sinh thái của mỗi loài là khác nhau.

Một số ví dụ về giới hạn sinh thái của sinh vật: Cá rô phi nuôi ở nước ta có giới hạn sinh thái là 5,6⁰C đến 42⁰C. Nhiệt độ 5,6⁰C được gọi là giới hạn dưới, 42⁰C được gọi là giới hạn trên. Phạm vi nhiệt độ thuận lợi cho các chức năng sống của cá là từ 20.⁰C đến 35⁰C. Khoảng nhiệt độ điện trở từ 5,6⁰C đến 20⁰C và từ 35⁰C đến 42⁰C.

– Loài có giới hạn sinh thái rộng với nhiều nhân tố có vùng phân bố rộng, loài có giới hạn sinh thái hẹp về nhiều nhân tố có vùng phân bố hẹp. Ở những cơ thể chưa trưởng thành hoặc đã trưởng thành nhưng trạng thái sinh lý thay đổi, giới hạn sinh thái đối với nhiều nhân tố bị thu hẹp.

II. CĂN CỨ VÀ LÁI XE KINH TẾ

1. Các khái niệm

Sinh cảnh là nơi sinh sống của các loài.

– Ngòi sinh thái là cách sống của loài đó, là “không gian sinh thái” (hay không gian nhiều mặt), trong đó tất cả các nhân tố sinh thái của môi trường đều nằm trong giới hạn sinh thái cho phép của loài đó. tồn tại và phát triển.

Ví dụ về các hốc sinh thái:

– Kích thước thức ăn, loại thức ăn, hình thức bắt mồi… của từng loài tạo nên các hốc sinh thái về dinh dưỡng. Giống như chim ăn sâu, chim ăn hạt cây, bao gồm chim ăn hạt lớn, chim ăn hạt vừa, chim ăn hạt nhỏ do sự khác biệt về kích thước mỏ. Như vậy, tuy có cùng môi trường sống nhưng chúng thuộc các hốc sinh thái dinh dưỡng khác nhau.

2. Ý nghĩa của sự phân hóa các ngách sinh thái:

– Trong tự nhiên, các loài sinh vật có các hốc sinh thái giao nhau hoặc không giao nhau. Các loài có ngách sinh thái giao nhau, giao nhau càng lớn thì cạnh tranh càng gay gắt, có thể loại trừ lẫn nhau, loài thua cuộc bị tiêu diệt hoặc phải chuyển đi nơi khác. Vì vậy, những loài có nguồn gốc gần nhau khi sống trong cùng một sinh cảnh và sử dụng cùng một nguồn thức ăn, chúng có xu hướng tách biệt các hốc sinh thái để tránh cạnh tranh.

– Có nhiều loài trong cùng một sinh cảnh nhưng không cạnh tranh với nhau vì chúng có các hốc sinh thái khác nhau.

– Phạm vi sinh cảnh rất thay đổi, có khi hẹp, có khi rộng, và thường bao gồm nhiều hốc sinh thái, đặc biệt là các hốc sinh thái dinh dưỡng khác nhau của các loài. Ví dụ, trên một tán cây có nhiều loài chim sinh sống. Chúng có thể sống ở đây vì mỗi loài có một ngách sinh thái riêng: loài ăn hạt, loài ăn mật hoa, loài ăn côn trùng, loài ăn thịt. Nhưng nếu số lượng loài quá lớn, không gian trở nên chật hẹp, chúng sẽ cạnh tranh nhau về nơi sinh sống.

– Theo Odum, sinh cảnh cho biết “địa chỉ” của sinh vật, còn ngách sinh thái cho biết “nghề nghiệp” của nó với hàm ý sinh vật sống “ở đâu” và dựa trên “cái gì”, “cách thức khai thác chúng” để tồn tại và phát triển ổn định, lâu dài.

– Trong các hốc sinh thái, ổ chứa chất dinh dưỡng có vai trò quan trọng nhất vì chức năng dinh dưỡng chi phối tất cả các chức năng khác. Các loài ở cạnh nhau khi chúng có các hốc sinh thái chồng lên nhau. Mức độ cạnh tranh mạnh hay yếu phụ thuộc vào sự trùng lắp của các ngách sinh thái nhiều hay ít.

Đăng bởi: Trường ĐH KD & CN Hà Nội

Chuyên mục: Sinh học lớp 12, Sinh học 12